rekrencja roz w słowniku PWN

[Eneuel Leszek Ciszewski]

roz-

1. <<przedrostek tworzący czasowniki pochodne od
innych czasowników (często od wyrazów nie
będących czasownikami) oznaczający>>

a) <<różnokierunkowość w ruchu przestrzennym, np. rozbiec się, rozjechać się>>
--> b) <<rozdrobnienie, podzielenie czegoś na części, np. rozkruszyć, rozciąć, rozczesać>>
c) <<wyczerpanie zasobu czegoś, np. rozczęstować, rozdać>>
d) <<oswobodzenie od czegoś krępującego, np. rozdziać, rozsiodłać>>
e) <<usunięcie skutków jakiejś poprzedniej czynności, np. rozgmatwać, rozplątać>>
f) <<zwiększenie zasięgu, zakresu lub intensywności czegoś, np. rozbudować, rozgłosić>>
g) <<efekt końcowy jakiejś czynności, np. rozpić się>>
h) <<moment początkowy jakiejś czynności, np. rozboleć, rozchorować się>>
i) (w czasownikach pochodnych od rzeczowników i przymiotników) <spowodować,
że ktoś, coś staje się jakimś a. podobnym do kogoś, czegoś, np. rozrzewnić,
rozwielmożnić>>
2. <<przedrostek tworzący rzeczowniki pochodne od innych rzeczowników,
np. rozdroże, rozgwiazda>>

Słowo rozdrobnienie definiuje znaczenie przedrosta roz-...

-=-

A wszystko dlatego, że szukałem, czy słowo rozspojenie może mieć jakiś sens.
Czym jest spojenie -- wiadomo, a czy może istnieć rozspojenie? ;)

[Slawek Kotynski]

Post by Eneuel Leszek Ciszewski
A wszystko dlatego, że szukałem, czy słowo rozspojenie może mieć jakiś sens.
Czym jest spojenie -- wiadomo, a czy może istnieć rozspojenie? ;)

Zrozumiałe jest, raczej jednoznacznie, więc choć brzmi dziwacznie,
akceptuję.
Natomiast cóż to takiego ta "rekrencja"? :)

[Eneuel Leszek Ciszewski]

Post by Eneuel Leszek Ciszewski
Czym jest spojenie -- wiadomo, a czy może istnieć rozspojenie? ;)

Zrozumiałe jest, raczej jednoznacznie, więc choć brzmi dziwacznie, akceptuję.

Rozspojenie?... No... Weźmy naga kobietę -- o, w tym miejscu ma spojenie łonowe.
Teraz postawmy ją do góry nogami, o tak -- teraz w tym miejscu mamy rozspojenie... ;)

Natomiast cóż to takiego ta "rekrencja"? :)

Mamy tu do czynienia z błędem ortograficznym zwanym czasami literówką.
Poprawnie powinienem to zapisać 'rekurencja' lub 'rekursja'.

[Ludek Vasta]

Post by Eneuel Leszek Ciszewski
roz-
1. <<przedrostek tworzący czasowniki pochodne od
innych czasowników (często od wyrazów nie
Czym jest spojenie -- wiadomo, a czy może istnieć rozspojenie? ;)

Ja chyba nie mogę zrozumieć, na czym polega problem. A może nie wiem, co
to jest "spojenie". Jest oczywiste, że litera "s" w słowie "spojenie" to
przedrostek, tak więc poprawnie byłoby zastąpienie przedrostka "s"
przedrostkiem "roz" -> "rozpojenie".

Ale w pytaniu chyba chodzi o jakiś inny problem, którego nie dostrzegłem.

Ludek

[Ludek Vasta]

Post by Eneuel Leszek Ciszewski
roz-
1. <<przedrostek tworzący czasowniki pochodne od
innych czasowników (często od wyrazów nie
Czym jest spojenie -- wiadomo, a czy może istnieć rozspojenie? ;)

Ja chyba nie mogę zrozumieć, na czym polega problem. A może nie wiem, co
to jest "spojenie". Jest oczywiste, że litera "s" w słowie "spojenie" to
przedrostek, tak więc poprawnie byłoby zastąpienie przedrostka "s"
przedrostkiem "roz" -> "rozpojenie".

Ale w pytaniu chyba chodzi o jakiś inny problem, którego nie dostrzegłem.

Ludek

[Jarosław Sokołowski]

Post by Ludek Vasta

Post by Eneuel Leszek Ciszewski
Czym jest spojenie -- wiadomo, a czy może istnieć rozspojenie? ;)

Ja chyba nie mogę zrozumieć, na czym polega problem. A może nie wiem, co
to jest "spojenie". Jest oczywiste, że litera "s" w słowie "spojenie" to
przedrostek, tak więc poprawnie byłoby zastąpienie przedrostka "s"
przedrostkiem "roz" -> "rozpojenie".

No właśnie to nie jest takie oczywiste z tym przedrostkiem. Istnieją
dwa różne czasowniki "spoić":

1. Antek spoił Karola becherovką tak, że ten się ledwie na nogach trzymał.
2. Józek spoił dwie deski gwoździem tak, że nikt ich teraz nie rozdzieli.

Od jednego i drugiego można utworzyć "spojenie" (zamiast "utworzyć",
lepiej powiedzieć "powiązać z"). Ale tylko w tym pierwszym występuje
przedrostek "s" dodany do czasownika "poić" (kogoś). W drugim, jak
mniemam, rdzń jest pochodzenia podobnego do rdzenia słów takich jak
"spółka". Może tam kiedyś był przedrostek, ale zrósł się tak, że ja
bym bał się go oddzielać.

Zatem "rozpojony", to tylko w antkowym znaczeniu. Przyznam, że się
z kimś rozpojonym do tej pory nie spotkałem, ale słowo może być.
Za to często coś bywa przepojome. Zapachem, strachem albo pięknem.
Jednak zawsze jest to "coś", bo o Karolu w takim stanie powiemy, że
jest przepity.

[Ludek Vasta]

Post by Jarosław Sokołowski
1. Antek spoił Karola becherovką tak, że ten się ledwie na nogach trzymał.
2. Józek spoił dwie deski gwoździem tak, że nikt ich teraz nie rozdzieli.

W obu przypadkach w czeskich odpowiednikach "s" jest przedrostkiem.

1. Tonda zpil/opil Karla becherovkou tak, že se sotva udržel na nohou.
2. Pepa spojil dvě prkna hřebíkem tak, že teď už je nikdo
nerozdělí/nerozpojí.

O czeskim słowniku etymologicznym pisałem w innym wpisie. Polski słownik
etymologiczny zawiera:

spoić - z przedrostkiem *s&- od *pojiti "powodować, że coś mocno
przywiera, przylega, że coś czegoś ściśle dotyka" > "łączyć, zespalać",
będącego czas. kauzat. od *piti "mocno przywierać, przylegać, ściśle
czegoś dotykać" (patrz "pić II")

pić II: pije "gnieść, uwierać, cisnąć (o butach, o ubraniu), z przedr.
wpić "zagłębić, wcisnąć, wbić w jakieś ciało coś ostrego"...

Ludek

[Jarosław Sokołowski]

Post by Ludek Vasta

Post by Jarosław Sokołowski
1. Antek spoił Karola becherovką tak, że ten się ledwie na nogach trzymał.
2. Józek spoił dwie deski gwoździem tak, że nikt ich teraz nie rozdzieli.

W obu przypadkach w czeskich odpowiednikach "s" jest przedrostkiem.
1. Tonda zpil/opil Karla becherovkou tak, že se sotva udržel na nohou.
2. Pepa spojil dvě prkna hřebíkem tak, že teď už je nikdo
nerozdělí/nerozpojí.
O czeskim słowniku etymologicznym pisałem w innym wpisie. Polski słownik
spoić - z przedrostkiem *s&- od *pojiti "powodować, że coś mocno
przywiera, przylega, że coś czegoś ściśle dotyka" > "łączyć, zespalać",
będącego czas. kauzat. od *piti "mocno przywierać, przylegać, ściśle
czegoś dotykać" (patrz "pić II")
pić II: pije "gnieść, uwierać, cisnąć (o butach, o ubraniu), z przedr.
wpić "zagłębić, wcisnąć, wbić w jakieś ciało coś ostrego"...

To też nie posunąłem się w swoich twierdzeniach tak daleko, że tam
przedrostka wcale nie ma. Ale jego miejsce jest już tylko w słownikach
etymologicznych. W żywej polszczyźnie żadnego "pojiti" już nie mamy.

Raz swawolny Taduszek
Nawsadzał w flaszeczkę muszek;
A nie chcąc ich morzyć głodem,
Ponawrzucał chleba z miodem.

Nie dość, że na-w-sadzał, ale jeszcze po-na-w-rzucał. W polszczyźnie
mamy umiłowanie do nagromadzenia przedrostków, jakiego nie ma bodaj
w żadnym innym języku (umiłowania ani nagromadzenia). Takie barokowe
opisy, te nasze coponiektóre słowa. Tam gdzie oszczędny Czech ujmie
przedrostek nim doda inny, tam Polak powie "po co wyrzucać, skoro ten
stary jest jeszcze dobry i mało zniszczony", doda własny albo i dwa,
a jak będzie trzeba, to jeszcze partykułą poprawi. Zastaw się, a postaw
się.

Jarek

[Eneuel Leszek Ciszewski]

Post by Eneuel Leszek Ciszewski
Czym jest spojenie -- wiadomo, a czy może istnieć rozspojenie? ;)

Ja chyba nie mogę zrozumieć, na czym polega problem. A może nie wiem, co to jest "spojenie". Jest oczywiste, że litera "s" w
słowie "spojenie" to przedrostek, tak więc poprawnie byłoby zastąpienie przedrostka "s" przedrostkiem "roz" -> "rozpojenie".
Ale w pytaniu chyba chodzi o jakiś inny problem, którego nie dostrzegłem.

spoiwo -- lutowie chociażby
spojenie -- łuków w kościele
spójność -- wypowiedzi czy myśli
spójnik -- w zdaniu
spajać -- łączyć

Może tak, jak ze stopem -- stop to stopione części. Stopione, zatopione
w sobie. Stopy rtęci z innymi metalami nazywamy amalgamatami. Stop miedzi
i cynku daje mosiądz a po dodaniu cyny chyba mamy spiż...

[Ludek Vasta]

Post by Eneuel Leszek Ciszewski

Post by Ludek Vasta
Ale w pytaniu chyba chodzi o jakiś inny problem, którego nie dostrzegłem.

spoiwo -- lutowie chociażby
spojenie -- łuków w kościele
spójność -- wypowiedzi czy myśli
spójnik -- w zdaniu
spajać -- łączyć

W czeskich odpowiednikach wszystkich powyższych słów "s" jest
przedrostkiem. Rdzeniem w czeskim jest "pojit" (bezokolicznik). Ale w
czeskim słowniku etymologicznym podają, że w innych językach teraz jest
w większości z przedrostkiem: polski "(s)poić", s./ch. "spójiti",
cerkiewniosłow. "s&pojiti", ros. "spaját".

Dla "spoiwa" mamy słowo "pojivo" i może dlatego wszędzie "s" traktuję
jako przedrostek.

Ludek

[Eneuel Leszek Ciszewski]

W czeskich odpowiednikach wszystkich powyższych słów "s" jest przedrostkiem. Rdzeniem w czeskim jest "pojit" (bezokolicznik). Ale
w czeskim słowniku etymologicznym podają, że w innych językach teraz jest w większości z przedrostkiem: polski "(s)poić", s./ch.
"spójiti", cerkiewniosłow. "s&pojiti", ros. "spaját".
Dla "spoiwa" mamy słowo "pojivo" i może dlatego wszędzie "s" traktuję jako przedrostek.

I zapewne to 's' ze 'spojenia' bierze się od
picia -- najłatwiej bowiem wymieszać (spoić) płyny.

stop stopić topić zatopić



Ale chyba już nie mamy tego w miedzynarodowym STOPie.

stop stój stać


Inne 's' mamy w 'stamtąd' -- ono wzięlo się od 'z'.

'z tamtąd' przeszło w 'stamtąd'



Litera 's' zaczynająca słowo jest przedrostkiem
o bardzo szerokim zastosowaniu, co można zobaczyć
choćby w słowniku PWN.

Ale IMO nie zawsze to przedrostek -- w słowie
'słowo' litera 's' nie stanowi chyba przedrostka.

[Eneuel Leszek Ciszewski]

Post by Eneuel Leszek Ciszewski
Czym jest spojenie -- wiadomo, a czy może istnieć rozspojenie? ;)

Więc jak -- istnieje rozspojenie, czy nie istnieje?
To zamiana dwóch desek zbitych gwoździami na dwie luźne deski?
A co ze spojeniem typu spojenie muru? Istnieje rozspojenie muru?
Chodzi o jakiś cwany antywinkiel, nie zaś o zburzenie domu.